داروهای ضد افسردگی و باروری مردان

در این مقاله در ارتباط با تاثیر داروهای ضد افسردگی برباروری و عملکرد جنسی مردان صحبت خواهیم کرد. چرا که امروزه در ارتباط با اثر داروهای ضدافسردگی بر باروری مردان مطالعاتی صورت گرفته است .

امروزه ناباروری دیگر یک مساله بیولوژیکی نیست و سلامت روانی و اجتماعی زوجین را نیز تهدید می‌­کند. هر کدام از زوجین نابارور ممکن است به شیوه متفاوتی به ناباروری و درمان آن واکنش دهند. اما پاسخ‌های شایع آن‌ها کاهش اعتماد به نفس، اشکال در برقراری ارتباط با دیگران، کاهش رضایت از زندگی اضطراب و افسردگی است. مطالعه‌ها نشان داده‌اند عوامل خطرساز مانند افسردگی و اضطراب با کاهش میزان باروری و عوارض دوران بارداری در ارتباط هستند. افسردگی تجربه ناخوشايندی است و می‌تواند روی  عملکرد و احساس لذت مردان از زندگی تاثیر نامطلوب بگذارد. داروهای ضدافسردگی می‌‌توانند به بهبود سريع‌تر كمک كنند اما این داروها عوارض جانبی‌ای نیز خواهند داشت. مصرف داروهای روانپزشكی به دنبال مشكلات روانی با تأثير بر محور هيپوتالاموسی هيپوفيزی گنادی می‌توانند برعملكرد جنسی تأثيرگذار باشند .

داروهای ضد افسردگی چگونه اثر می‌کنند؟

جواب قطعی برای این سوال وجود ندارد، اما به نظر می‌رسد که داروهای ضدافسردگی فعالیت بعضی از مواد شیمیایی مغز به نام نوروترانسمیترها را افزایش می‌دهند. مغز در واقع یک عضو جنسی بسیار حساس می‌باشد. تمایلات جنسی در مغز آغاز شده و به نقاط دیگر سرایت می‌کنند. این سازوکار به دلیل وجود مولکول‌های شیمیایی به خصوصی به نام گیرنده‌های عصبی میسر می‌شود. این مولکول‌ها منجربه افزایش ارتباطات میان سلول‌های مغزی شده و جریان خون بیشتری را به سمت عضو جنسی هدایت می‌کنند. مشکل اینجاست که در حضور افسردگی و دیگر اختلالات خلقی، مدارهای مغز که با استفاده از این مولکول‌ها با یکدیگر ارتباط دارند، عملکرد مطلوب خود را از دست می‌دهند. در افسردگی غالباً سروتونین و نورآدرنالین که هر دو جز نوروترانسمیترها هستند، دچار اختلال می‌شوند. افرادی که از داروهای ضدافسردگی استفاده می‌کنند با اختلالاتی در میل یا فعالیت جنسی روبه‌رو هستند.

سه مورد از شایع‌ترین علایم افسردگی در مردان

• درد فیزیکی: گاهی اوقات افسردگی در مردان به صورت دردهای جسمانی مانند سردرد مکرر، مشکلات خواب، اختلال عملکرد جنسی و یا اختلالات گوارشی.

• خشم: این می‌تواند به صورت تحریک پذیری، حساسیت، از دست دادن حس شوخ طبعی، خلق و خوی کوتاه و یا حتی خشونت بروز کند.

• رفتار بی‌پروا: یک مرد مبتلا به افسردگی ممکن است شروع به نمایش رفتارهای خیالبافانه و یا خطرناک نماید . ممکن است بیش از حد دارو، الکل و یا سیگار مصرف کند.

مشکلات جنسی ناشی از مصرف داروهای ضد افسردگی

مشکلات جنسی ناشی از مصرف داروهای ضدافسردگی عبارتند از :

• ناتوانی در شروع رابطه جنسی یا لذت بردن از آن
• اختلال نعوظ یا تاخیر در انزال برای مردان
• کاهش میل جنسی
• ناتوانی در رسیدن به ارگاسم

عوارض مصرف داروهای ضدافسردگی بر اسپرم

امروزه با افزایش شیوع افسردگی در جوامع، محققان توجه بیشتری نسبت به اثرات ناشی از استفاده طولانی مدت داروهای ضدافسردگی برروی باروری و عملکرد جنسی معطوف داشته‌اند. مطالعات نشان داده‌اند که داروهای ضدافسردگی مانند ایمیپرامین و نورتریپتیلین، تحرک اسپرم را مهار می‌کنند. دارو نفازودون نیز موجب کاهش تعداد و تحرک اسپرم می‌شود. اختلال ناشی از مصرف داروی کلومیپرامین بیشتر شامل کاهش در حجم و تحرک اسپرم است. داروهای ضدافسردگی سروتونرژیک مانند فلوکسیتین و وینلافاکسین نیز به صورت غیرمستقیم، با تاثیر بر میل جنسی، قابلیت نعوظ و ظرفیت پرتاب منی، باروری مردان را کاهش می‌دهند. مصرف این داروها در مردان منجر به کاهش تعداد حرکت و اشکال طبیعی اسپرم می‌شود.

تاثیر داروهای روانپزشکی و آرام بخش بر اسپرم

مصرف داروی سیتالوپرام در دراز مدت باعث شکست کروموزوم‌های اسپرم و منجربه ناباروری می‌شود. به طور کلی استفاده طولانی مدت از داروهای مهارکننده برداشت جذب سروتونین موجب تاثیر در شکت کروماتین اسپرم و آسیب به  DNA  اسپرم می‌شود. اختلال در باروری ناشی از مصرف این رده از داروهای ضدافسردگی، با آزمایش تجزیه منی مشخص نمی‌شود. زیرا با انجام آزمایش پارامترهای تجزیه منی دارای (تعداد، حرکت و شکل اسپرم) طبیعی هستند و فقط آزمایش شکست DNA وجود ناباروری را مشخص می‌کند. لیتیوم داروئی است که به طور نسبتاً زیاد توسط روانپزشکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو علاوه از کاهش دادن میل جنسی، ممکن است در 15درصد مردان سبب اختلال در نعوظ گردد. داروهای آرام بخش و خواب‌آور شامل کلردیازپوکساید، دیازپام، اگزازپام، آلپرازولام، لورازپام و کلونازپام می‌باشند. کلاً این رده از داروها عوارض سوء جنسی کمتری دارند، ولی اگر همراه با لیتیوم مصرف شوند در 49 درصد بیماران سبب مشکلات جنسی می‌شوند.

اثرات جنسی مصرف داروهای ضدافسردگی

ارزیابی اثر داروهای ضد افسردگی در کاهش میل جنسی مشکل است. زیرا در شخص افسرده بین افسردگی و کاهش تحریک و لذت جنسی ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. به دنبال استفاده از داروهای ضدافسردگی، عدم نعوظ نیز ممکن است مطرح شود که بیشتر به علت اثرات ثانوی جنسی مصرف داروهای ضدافسردگی حدود ۲ تا ۳۵ درصد است. البته میزان از کار افتادگی نعوظ در مردان افسرده قبل از درمان ۲۵ تا ۴۰ درصد گزارش شده است. از دیگر اثرات ثانوی جنسی مصرف داروهای ضدافسردگی سروتونرژیک، به تاخیر افتادن زمان ارگاسم یا عدم ارگاسم است. همچنین تاخیر در جهش منی نیز به دنبال استفاده از دارو کلومیپرامین در حدود ۹۶ درصد افراد مشاهده شده است.

مکانیسم عمل داروهای ضدافسردگی

مکانیسم داروهای ضدافسردگی در تغییر عملکرد اسپرم شناسایی نشده است و فقط عوامل هورمونی درون ریز عصبی ممکن است در این زمینه با تنظیم فعالیت واسطه‌های شیمیایی نقش موثری در عملکرد جنسی مردانه داشته باشند. برای مثال سروتونین، با مهار دوپامین و تحریک عامل آزاد کننده پرولاکتین، سطح پرولاکتین را افزایش می‌دهد. افزایش پرولاکتین می‌تواند طی سه مکانیسم، باروری را از بین ببرد:

1. در سطح هیپوتالاموسی، به وسیله بالا بردن سطح دوپامین مانع رها شدن هورمون آزادکننده گنادوتروپین می‌شود.
2. در سطح هیپوفیزی، مانع ترشح هورمون‌های لوتئینی و محرکه فولیکولی می‌شود.
3. در سطح گنادی، مانع ترشح هورمون‌های ترشحی می‌شود .

اما هميشه نمی‌توان گفت كه داروهای ضد افسرگی به علت افزايش سطح پرولاكتين در بدن، باروری را از بين می‌برند. چون مكانيسم اثر داروهای ضد افسردگی بر اسپرماتوژنز و حركت اسپرم آشكار نيست احتمال دارد داروهای ضد افسردگی با اثر بر pH يا چسبندگی اسپرم، اثر بر غلظت نيتريك اكسايد) يک مهاركننده حركت اسپرم (و يا اثر بر اسيد گاما آمينوبوتريك) تنظيم كننده فيزيولوژيک حركت اسپرم موجب تغيير در اسپرماتوژنز و حركت اسپرم شده باشند.

بسیاری از واسطه‌های شیمیایی بر محور هیپوتالاموسی -هیپوفیزی -گنادی اثر می‌کند و بدین طریق بر اسپرماتوژنز مردان تاثیر می‌گذارند. این دارو‌ها با‌ کنترل سمپاتیک و پاراسمپاتیک، بر تحریک جنسی، نعوظ، انزال، ارگاسم و‌ حتی به واسطه اثرات جانبی داروها بر گیرنده‌های کولینرژیک و آدرنرژیک می‌توانند بر باروری نیز تاثیر داشته باشند.

نتیجه‌گیری

ناباروری در مردان ممکن است به دلایل گوناگونی از جمله عوامل هورمونی، تشریحی، خود ایمنی، ژنتیک و محیطی باشد. ارزیابی مشخصات به کمک آزمون‌های فیزیکی، تجزیه منی و سنجش هورمونی انجام می‌شود. اغلب مردانی که برای تشخیص ناباروری مراجعه می‌کنند اسپرم در منی دارند. اما تعداد آن‌ها کم است (غلظت طبیعی اسپرم ۵ تا ۲۰ میلیون بر میلی لیتر، در الیگو اسپرمی زیر ۱میلیون بر میلی لیتر) یا اینکه حرکات و شکل آن‌ها غیرطبیعی بود. بیشتر تحقیق‌های موجود در‌مورد اثر عوامل روانپزشکی برروی باروری و‌ تولید مثل در زن‌ها متمرکز هستند.

این مقاله در مورد اثرات بالقوه داروهای روانپزشکی برروی مردان پرداخته است. با وجود اینکه تنظیم هورمونی عمل جنسی مردانه و زنانه بسیار مشابه هستند. ولی در زنان تعداد اوسیت‌ها قبل از تولد مشخص شده است. در حالی که در مردان فرایند تشکیل گامت در تمام طول عمر تداوم دارد. بنابراین نسبت به مواد خارجی آسیب پذیرتر هستند. این موضوع بیانگر اهمیت تحقیق در مورد اثرات پنهانی داروها بر روی باروری مردان است.

جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید.

قرص های تقویت باروری