مردان چگونه می توانند از ناباروری خود مطلع شوند؟

اگر به مدت 12 ماه سعی در باردار شدن داشتید و موفق نشدید، وقت آن رسیده است که برای بررسی باروری به یک متخصص در زمینه ناباروری مراجعه کنید. در مورد مردان، آزمایش اصلی باروری برای بررسی کیفیت اسپرم، سمینوگرام است. روش های دیگری نیز برای بررسی باروری مردان وجود دارد، از جمله سنجش هورمون خون و یا کشت مایع منی برای تعیین سالم بودن نمونه.

آزمایشات ناباروری

برای آزمایش ناباروری، زوجین باید به پزشک متخصص در زمینه مسائل باروری مراجعه کنند.

در ابتدا پزشک به بررسی سابقه پزشکی زوج می پردازد. سپس برای بررسی باروری به آن ها آزمایشاتی داده می شود. هدف نهایی این است که دریابد چه چیزی باعث ناباروری شده است تا بهترین روش درمانی را برای زوج تعیین کند.

معاینه اولیه باروری مردان شامل معاینه فیزیکی، بررسی وضعیت کلی سلامت مرد و اندام های جنسی او و تجزیه و تحلیل اسپرم برای ارزیابی کیفیت اسپرم است.

اگر نتایج آزمایش غیرطبیعی باشد، آزمایشات دیگر از جمله آزمایش خون نیز برای سنجش هورمون های جنسی مرد مورد نیاز می باشد.

معاینه فیزیکی

اولین آزمایش برای سنجش ناباروری در مردان، معاینه فیزیکی است تا احتمال وجود اختلال در بیضه ها و یا انزال بررسی شود.

برای این منظور، متخصص اورولوژی می تواند معاینات زیر را انجام دهد:

• اندازه گیری وزن و قد
• معاینه دستگاه تناسلی و پروستات
• ارزیابی بیضه، از جمله اندازه بیضه
• سونوگرافی بیضه

اگر از طریق این آزمایش علت ناباروری مشخص نشود، مرحله بعدی انجام تجزیه و تحلیل مایع منی است.

تجزیه و تحلیل مایع منی

تجزیه و تحلیل مایع منی، به عنوان آزمایش اسپرم، سمینوگرام یا سمنوگرام شناخته می شود. این آزمایش شامل مطالعه پارامترهای اسپرم است که کیفیت نمونه اسپرم را تعیین می کند.

برای موثر بودن این تست، پرهیز از انزال به مدت 3 تا 5 روز توصیه می شود. پارامترهایی از اسپرم که مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند عبارتند از:

• تحرک اسپرم: برای اینکه اسپرم ها بتوانند به تخمک برسند و آن را بارور کنند، باید به سرعت و به تدریج به جلو حرکت کنند.
• تعداد اسپرم: به تعداد اسپرم در هر میلی لیتر انزال یا در کل نمونه اشاره دارد.
• مورفولوژی اسپرم: اسپرم هایی با اشکال غیر عادی، قادر به حرکت روبه جلو نیستند.
• زنده مانی اسپرم: گاهی اوقات، آزمایش اسپرم وجود اسپرم مرده در انزال را نشان می دهد. که توانایی باروری تخمک را ندارند. در دسترس بودن درصد بالایی از اسپرمهای متحرک مهم است.
• پارامترهای دیگر مانند حجم انزال، pH یا ویسکوزیته مایع منی نیز اغلب تجزیه و تحلیل می شوند.

سازمان بهداشت جهانی(WHO) مجموعه ای از مقادیر مرجع را برای مایع منی تعیین کرده است: اگر نمونه بیمار در محدوده طبیعی باشد (نورموزواسپرمیا).

در صورت مشاهده تغییر، بسته به پارامتری که تحت تأثیر قرار می گیرد. می توان آسیب را به انواع مختلف طبقه بندی کرد: آزواسپرمی(تعداد اسپرم صفر)، الیگوسپرمیا(تعداد اسپرم کم). آدنوزواسپرمی (تحرک کم اسپرم)، تراتوزواسپرمیا (اشکال غیرطبیعی).

اگر نتایج سمینوگرام منفی باشد، متخصص با انجام تست های دیگر علت ناباروری را مشخص می کند. این تست ها شامل:

آزمایش سنجش میزان هورمون

اگر نتایج سمینوگرام منفی باشد، معمولا انجام آزمایش خون برای سنجش هورمون ها ضروری است. تولید اسپرم به هورمون های جنسی مردانه وابسته است. این هورمون ها شامل تستوسترون، FSH (هورمون تحریک کننده فولیکول)، LH (هورمون لوتئین ساز) و پرولاکتین در بیضه وابسته است.

بنابراین، تغییر در سطح این هورمون ها می تواند بر روند تولید اسپرم (اسپرماتوژنز) و در نتیجه تعداد و کیفیت اسپرم تأثیر بگذارد.

سنجش میزان قطعه قطعه شدن DNA اسپرم

برای اینکه اسپرم ها بتوانند تخمک را به درستی بارور کنند و یک جنین سالم ایجاد کنند، باید توانایی اتصال به تخمک را داشته باشد. برای این امر داشتن DNA سالم ضروری است. قطعه قطعه شدن DNA اسپرم می تواند منجر به مشکلات لقاح و همچنین نارسایی اولیه رشد جنینی شود.

کشت مایع منی

اگر تجزیه و تحلیل اسپرم وجود بیش از 1 میلیون لکوسیت در یک میلی لیتر از مایع منی را نشان دهد، کشت مایع منی مورد نیاز است. همچنین اگر درد بیضه یا تورم، حضور خون در مایع منی یا تغییر رنگ یا بوی مایع منی مشاهده شود، ممکن است کشت مایع منی نیز لازم باشد.

اگر نتیجه کشت منی منفی باشد، به این معنی است که علت ناباروری عفونت نیست.

آزمایش ژنتیک

با استفاده از سنجش کاریوتیپ، می توان کروموزوم های یک مرد را تجزیه و تحلیل کرد. و در صورت تشخیص ناهنجاری کروموزومی نوع آن را مشخص نمود. این آزمایش ژنتیکی در موارد ناباروری مردان و زنان بسیار مهم و رایج است.

تست HOS

این آزمایش برای بررسی عملکرد صحیح یا سالم بودن غشای پلاسمای اسپرم استفاده می شود. برای این منظور، اسپرم ها در معرض محلول هیپوتونیک قرار می گیرند. قرارگیری در معرض این محلول باعث ایجاد عدم تعادل اسمزی در سلول و نفوذ محلول به اسپرم و افزایش حجم سلول(متورم) می شود.

اگر غشای پلاسمای اسپرم سالم نباشد، لقاح نمی تواند رخ دهد، از این رو تست HOS از اهمیت بالایی برخوردار است.

نمونه برداری از بیضه

در این روش توسط جراحی نمونه های کوچکی از بافت بیضه جهت بررسی اسپرم برداشته می شود. این امر زمانی انجام می شود که تعداد اسپرم صفر باشد( آزواسپرمی).

آیا سن مرد در کیفیت اسپرم او تأثیر دارد؟

سن پیشرفته پدری(APA) معمولاً بالاتر از 35-40 سالگی تعریف می شود. این سن با کاهش پارامترهای تجزیه و تحلیل اسپرم همراه است. علاوه بر این، APA خطر سقط جنین، نقایص مادرزادی و اوتیسم را افزایش می دهد. در مردان بزرگتر از 40-45 سال احتمال خطر ابتلا به کودک اوتیسم دو برابر بیشتر می شود. همچنین احتمال ابتلا به کودک اسکیزوفرنی در این سنین پنج برابر بیشتر می شود.

مقادیر نرمال برای تجزیه و تحلیل مایع منی چه میزان است؟

غلظت> 15 میلیون در میلی لیتر

تحرک> 40%

ریخت شناسی> 4%

حجم> 1.5 میلی لیتر

ظاهر اسپرم سالم چه شکل و بویی دارد؟

در واقع  رنگ، ظاهر و حتی بوی مایع منی می تواند اطلاعات زیادی در مورد باروری و سلامتی فرد ارائه کند. پس از انزال می توان رنگ، ظاهر و قوام، بوی مایع منی را مشاهده کرد. و تا حدی از باروری خود اطلاعات کسب نمود.

رنگ اسپرم سالم به طور معمول سفید یا خاکستری روشن است. اگر زرد یا سبز باشد، ممکن است فرد دچار عفونت پروستات شده باشد. در این صورت باید در اسرع وقت با مراجعه به پزشک مشخص شود آیا عفونت باعث غیر باروری اسپرم شده است یا خیر.

همچنین رنگ زرد می تواند وجود ادرار در منی را نشان دهد. اگر رنگ منی صورتی یا قهوه ای مایل به قرمز باشد، ممکن است نشانه ای از التهاب پروستات و ناشی از خونریزی باشد.

در مورد ظاهر و قوام مایع منی، منی بعد از انزال معمولاً ویسکوزیته بالایی دارد. اما اگر به یک ترکیب چسبناک تبدیل شود، احتمال وجود بیماری است.

آزمایش اسپرم با استفاده از هوش مصنوعی

برای آزمایش اسپرم دستگاه هایی نیز وجود دارد که با استفاده از این دستگاه‌ها میتوان در خانه نیز آزمایش اسپرم را انجام داد
گجت اسپو یک گجت ارزیابی باروری مردان با استفاده از هوش مصنوعی است، با استفاده از گجت اسپو می‌توانید در خانه در مدت زمان کمتر از ۳ دقیقه نتیجه آزمایش اسپرم خود را دریافت کنید
گجت اسپو ۴ پارامتر حجم، شکل، تعداد و تحرک اسپرم را با دقت ۹۸ درصد اندازه گیری کند.

برای خرید گجت اسپو میتوانید از این لینک اقدام کنید

چگونه می توان تشخیص داد که اسپرم بارور است یا خیر؟

تنها راه برای فهمیدن اینکه اسپرم بارور است یا خیر، استفاده از آنالیز مایع سمن یا سمینوگرام است. شما می توانید از پزشک خود بخواهید که باروری شما را هر زمان که خواستید بررسی کند.

چه عواملی باعث ناباروری در مردان می شود؟

بیش از 90٪ موارد ناباروری در مردان به دلیل ناهنجاری های اسپرم ایجاد می شود. این ناهنجاری ها شامل کیفیت پایین اسپرم، تعداد کم اسپرم، مورفولوژی غیرطبیعی اسپرم می باشند. دلایل دیگری که می تواند بر باروری مردان تأثیر بگذارد عبارتند از: مشکلات آناتومی، نقایص ژنتیکی، عدم تعادل هورمونی و غیره.

قبل از ازدواج مردان چه آزمایش باروری باید انجام دهند؟

در واقع، هیچ آزمایش اجباری باروری قبل از ازدواج زن یا مرد وجود ندارد که به طور پیش فرض انجام شود. با این حال، برخی از زوج ها ترجیح می دهند از نظر HIV و سایر بیماری های مقاربتی، گروه خونی، باروری، بیماری های احتمالی پزشکی و یا مزمن و غیره مورد آزمایش قرار بگیرند. اما، همانطور که گفته شد، انجام این آزمایشات کاملا اختیاری است.

نویسنده: زهرا روستا/ دکتری جنین شناسی

قرص های تقویت باروری