الیگواسپرمیا یکی از علل ناباروری در مردان
یکی از علل ناباروری در مردان، وجود تعداد کم اسپرم در مایع منی میباشد که به آن الیگواسپرمیا یا الیگوزواسپرمیا گفته میشود. الیگوسپرمیا بسته به تعداد اسپرم موجود در انزال، میتواند خفیف، متوسط یا شدید باشد. براساس استانداردهای سازمان بهداشت جهانی(WHO) ، الیگوسپرامیا زمانی تشخیص داده میشود که تعداد کل اسپرم در هر میلی لیتر انزال کمتر از 15 میلیون اسپرم باشد.
تشخیص و علائم الیگواسپرمیا چگونه است؟
الیگواسپرمیا هیچ علائم و نشانه های جسمی مرتبط ندارد. مردان اوليگواسپرمي با انزالهاي كامل و عادي قادرند مانند هر مرد ديگری روابط صميمانه ای داشته باشند.به طور معمول، آنها زمانی که اقدام به بارداری میکنند و حاملگی اتفاق نمیافتد، متوجه میشوند که دچار الیگواسپرمیا هستند. در این مرحله است که آنها به یک متخصص باروری مراجعه میکنند و ارزیابی باروری را انجام میدهند.برای بررسی کیفیت نمونه منی، متخصصان باروری از آزمایشی به نام سمینوگرام یا آنالیز مایع منی استفاده می کنند. با استفاده از این آزمایش تشخیصی، میتوان پارامترهای مختلف اسپرم را در زیر میکروسکوپ تجزیه و تحلیل کرد. تعداد اسپرم باید بیش از 15 میلیون در هر میلی لیتر انزال باشد.
علت الیگواسپرمیا چیست؟
علل الیگواسپرمیا متنوع است و بسته به آنچه که منجر به این اختلال میشود میتوان آنها را به 3عامل دسته بندی کرد :
- پیش از بیضه ای
- بیضه ای
- پس از بیضه ای
اغلب اوقات، یافتن علت دقیق کم بودن تعداد اسپرم بسیار پیچیده است، زیرا اولیگواسپرمیا گاهی به طور موقتی رخ میدهد.
-علت پیش از بیضه ای الیگواسپرمیا
علت پیش از بیضه ای الیگواسپرمیا شامل یک سری عواملی هستند که تولید اسپرم (اسپرماتوژنز) را به خطر میاندازند و میتوانند در ارتباط با هورمونهای تنظیم کننده تولید اسپرم یا عوامل خارجی باشند که بر بدن تأثیر دارند.
- عادت های بد غذایی
- مصرف دخانیات
- نوشیدنیهای الکلی
- قرار گرفتن در معرض عوامل سمی محیطی
- استرس
از مهمترین عواملی هستند که منجر به کم شدن تعداد اسپرم می شوند.
-علت بیضه ای الیگواسپرمیا
علت بیضه ای الیگواسپرمیا بر اثر بیماری های بیضه ای از جمله هیدورسل، کریپتورکیدیسم، ضربه به دستگاه تناسلی، واریکوسل، ناهنجاریهای ژنتیکی مثل ریز حذف کروموزوم Y، میتوانند بر عملکرد بیضه اثر منفی گذارند.
-علت پس از بیضه ای الیگواسپرمیا
این علت به مشکلات انزالی اشاره دارد، به عبارت دیگر، عملکرد تولید اسپرم به درستی کار میکند، اما مشکل وقتی ظاهر میشود که زمان انزال مرد فرا رسیده باشد. مانند انسداد وازادفران، یا ملتهب شدن مجرای ادرار (مجرای ادراری) و همچنین هر آسیب شناسی دیگری که منجر به اختلالات انزالی میشود.
4- انواع الیگواسپرمیا
سه کلاس اولیگوسپرمی وجود دارد: خفیف، متوسط و شدید. بسته به میزان کم بودن تعداد اسپرم مرد، هر یک از آنها تشخیص داده میشود.
الیگواسپرمی خفیف: وقتی تعداد اسپرماتوزئیدهای یافت شده در نمونه منی بین 14 تا 5 میلیون اسپرم در هر میلی لیتر باشد.
الیگواسپرمی متوسط: نمونه حاوی 5 تا 1 میلیون اسپرم در هر میلی لیتر است. در پی درمان صحیح و یک سبک زندگی سالم برای چند ماه میتوان در این موارد پیشرفتهای بزرگی حاصل کرد. تجزیه و تحلیل مایع منی پس از این بازه زمانی تکرار میشود.
الیگواسپرمی شدید: کمتر از 1 میلیون اسپرم در هر میلی لیتر مایع منی یافت میشود. در این نوع الیگو اسپرمی بارداری تنها با استفاده از فناوری کمک باروری ART حاصل میشود.
برای اینکه تشخیص دقیق باشد، متخصص باید چندین تجزیه و تحلیل مایع منی را در هفته های مختلف ارزیابی کند. این کمک میکند تا احتمال کم بودن تعداد اسپرم با دوره های طولانی پرهیز از بین برود.
5- درمان الیگواسپرمیا
وقتی علت اولیگواسپرمی ناشناخته است، داشتن یک سبک زندگی سالم مناسبترین روش درمانی است. این شامل پیروی از یک رژیم غذایی متعادل، کاهش یا ترک مواد مخدر (مصرف الکل یا مصرف مواد مخدر در خیابان) و پرهیز از قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی سمی است.
داروهای طبیعی خاصی وجود دارد که ممکن است به مقابله با الیگواسپرمیا کمک کند، از جمله گیاهان خاصی که می توانید آن را به عنوان دم کرده های گیاهی استفاده کنید میتوان به دامیانا، تریبولوس ترستریس، کپسول جینسینگ آسیایی یا پودر ریشه ماکا اشاره کرد.با توجه به اینکه آنها فقط داروهای خانگی هستند، اثر بخشی آن ها از نظر علمی اثبات نشده است.
در مورد درمان دارویی الیگواسپرمیا، مکمل های ویتامین یا دوزهای هورمونی وجود دارد که میتواند به بهبود تولید اسپرم کمک کند. ویتامینهای E ، C و B6 مقدار زیادی آنتی اکسیدان دارند که از اسپرم ها در برابر آسیب DNA محافظت می کنند.
مکمل های هورمونی در بیمارانی که عدم تعادل هورمونی دارند و بر تولید اسپرم تأثیر میگذارند مانند تستوسترون مفید هستند. اگر علل الیگواسپرامیا بیضه یا پس از بیضه باشد، بهترین گزینه برای دستیابی به بارداری، جستجوی مناسبترین درمان ناباروری است.
6- چگونه باردار شویم؟
اگرچه الیگواسپرامیا دلیل اصلی ناباروری مردان است، اما مردان با تعداد اسپرم کم هنوز هم قادر به تولید اسپرم و دفع آنها با انزال هستند. با این حال، با کم شدن تعداد اسپرم، احتمال حاملگی کاهش مییابد. به همین دلیل، یک روش کمک باروری میتواند بهترین گزینه درمانی برای آن دسته از زوجینی باشد که در این شرایط قرار دارند. در بخش زیر درباره آن بیشتر بدانید.
– تکنیک های کمک باروری
احتمال دستیابی به بارداری موفقیت آمیز با ART به شدت اولیگواسپرمی بستگی دارد. علاوه بر این، اگر با اختلالات دیگر اسپرم همراه باشد، احتمال موفقیت بارداری حتی پایین تر خواهد بود. در موارد اولیگواسپرمی خفیف، بارداری میتواند با تلقیح داخل رحمیIUI حاصل شود، یک روش ساده و مقرون به صرفه است که معمولاً نتایج خوبی را ارائه میدهد.
برای اینکه بتوانید تحت IUI قرار بگیرید، لازم است که نمونه حاوی حداقل 2-3 میلیون اسپرم متحرک باشد، پس از پردازش از طریق ظرفیت اسپرم لازم است که زن 35 سال یا کمتر از این 35 سال، بدون مشکلات ناباروری زنان باشد. اگر IUI ناموفق باشد یا در صورت ابتلا به اولیگواسپرمی متوسط یا شدید، درمان انتخابی لقاح آزمایشگاهی IVF و ISCI میباشد.
مراحل انجام IVF یا ICSI کاملاً مشابه است. زن تحت درمان تحریک تخمدان برای تولید چندین تخمک قرار میگیرد که با تخلیه تخمدان از طریق سوراخ شدن فولیکول برداشت میشود. پس از آن، لقاح در آزمایشگاه انجام می شود. در موارد الیگوسپرمی شدید، ICSI از IVF موثرتر است ، زیرا فقط یک سلول اسپرم برای موفقیت آمدن لقاح لازم است.
7-با تعداد کم اسپرم چند بار باید رابطه برقرار کنید؟
بسیاری از زوجین بیشتر اوقات در اوج باروری رابطه جنسی را انتخاب میکنند تا شانس خود را برای رسیدن به بارداری به طور طبیعی افزایش دهند. با این حال، این فقط در موارد اولیگواسپرمی خفیف ممکن است یک گزینه باشد. موارد متوسط و شدید باید از طریق فناوری کمک باروری ART درمان شود.
8-آیا تعداد کم اسپرم ارثی است؟
بله ، الیگواسپرمیا یکی از علل ناباروری در مردان است که معمولاً با دلایل ژنتیکی همراه است.
9-آیا اولیگواسپرمیا قابل درمان است؟
بله، همانطور که در بالا توضیح داده شد، مردان با تشخیص الیگواسپرمیا هنوز هم میتوانند فرزندان ژنتیکی داشته باشند. اگر مورد الیگواسپرمی خفیف باشد، میتوانند به طور طبیعی یا با استفاده از IUI باردار شوند. در موارد متوسط و شدید، بارداری با IVF یا ICSI حاصل می شود.
10-آیا تعداد کم اسپرم می تواند باعث انزال سریع شود؟
نه، هیچ ارتباطی بین آنها وجود ندارد. تعداد کم اسپرم باعث انزال سریع نمی شود و برعکس.