یکی از شایع ترین نقایص دستگاه تولیدمثل، کریپتورکیدیسم یا بیضه نزول نکرده

 کریپتورکیدیسم

کریپتورکیدیسم یا بیضه نزول نکرده، از شایع ترین نقایص در دستگاه تولیدمثل مردان می باشد. این بیماری، یک ناهنجاری مادرزادی است، یعنی یک نقص مادرزادی که در آن یک یا هر دو بیضه در طی رشد جنین به طور طبیعی پایین نمی آیند. بیضه ها به جای پایین آمدن به کیسه بیضه، یعنی جایی که باید در بدو تولد باشند، در حفره شکم یا در کانال بیضه درکشاله ران (کانال اینگوینال) باقی می مانند. کریپتوکیدیسم یکی از رایجترین اختلالات رشد جنسی محسوب می‌شود و با افزایش خطر سرطان بیضه همراه است. کریپتورکیدیسم بدون علامت است و بیمار تنها متوجه کیسه بیضه خالی میشود. در انسان به طور طبیعی نزول بیضه به درون کیسه در هفته 28 بارداری رخ می‌دهد.

برای داشتن اسپرماتوژنز طبیعی(تولید سلولهای اسپرم) تولید اسپرم باید در مکانی انجام پذیرد که دمای مناسب داشته باشد، زیرا اسپرم نسبت به دما بسیار حساس است و این دما حدود2-4 درجه سانتی گراد از دمای طبیعی بدن پایین‌تر است، در صورتی که دمای داخل شکم نسبت به کیسه بیضه بالاتر بوده و همین افزایش دما موجب آسیب به سلولهای‌ جنسی و در نتیجه ناباروری می‌شود. به طوری که، مشاهده شده مردان بالغ مبتلا به کریپتورکیدیسم نسبت به مردان با بیضه طبیعی دارای اسپرم‌های کمتر با کیفیت پایین‌تری می‌باشند.

 میزان فراوانی کریپتورکیدیسم

این ناهنجاری با فراوانی 3٪ تا 4٪ در نوزادان سالم و با فراوانی 20٪ تا 30٪ در نوزادان نارس ایجاد می شود. در 80٪ موارد کریپتورکیدیسم یک طرفه است، یعنی فقط یکی از بیضه ها تحت تأثیر قرار میگیرد و بیشتر اوقات بیضه چپ دچار این عارضه می‌شود.

 علل ایجاد کریپتورکیدیسم

علت قطعی کریپتورکیدیسم هنوز مشخص نشده و این چنین ناهنجاری‌ها معمولا به صورت چندعاملی در نظر گرفته می‌شوند. این عوامل شامل:
1. وجود یک ناهنجاری آناتومی مانند ناهنجاری گوبرناکولوم (رباط اپیدیدیم در جایی که بیضه وارد شده است)
2. وجود یک مانع مکانیکی در هنگام مهاجرت بیضه (به طور مثال عروق اسپرماتیک یا اعصاب یا باریک بودن کانال بیضه درکشاله ران)
3. انسداد دهانه کیسه بیضه
4. نقص یا نارسایی هورمونی (زیرا گنادوتروپینها برای رشد طبیعی دستگاه تناسلی مورد نیاز هستند)
5. عدم فشار شکم
6. علل ژنتیکی (سندرم پرادر-ویلی، سندرم کالمن و …)
7. عوامل محیطی که در افزایش بروز این بیماری نقش بسزایی دارند. به طور کلی مواد شیمیایی که موجب مختل شدن سیستم غدد درون‌ریز می‌شوند، می‌توانند باعث بروز بیماری‌های مختلف تولیدمثلی شوند.

 تشخیص این ناهنجاری

تشخیص معمولاً با لمس کیسه بیضه و متعاقباً در ناحیه شکم و کانال بیضه واقع در کشاله ران(کانال اینگوینال) برای جستجوی بیضه انجام می شود. این معاینه بدنی، در بدو تولد یا پس از آن، طی یک معاینه معمول انجام می شود. در 15٪ موارد، بیضه به سختی قابل شناسایی است و آزمایش تکمیلی مانند سونوگرافی شکم باید انجام شود. اگر توسط این آزمایش تشخیص ممکن نباشد، می توان آزمایشات زیر را انجام داد:
• سونوگرافی
• سی‌تی‌ اسکن
اگر بیضه‌ها با استفاده از این آزمایش‌ها تشخیص داده نشوند، ممکن است جراحی انجام شود، که به طور کلی جراحی رایج در این زمینه لاپاراسکوپی می‌باشد. این جراحی معمولاً بین سال اول و دوم زندگی کودک انجام می‌شود، مگر اینکه با فتق همراه باشد. در چنین شرایطی، لازم است بعداً عمل انجام شود.

 خطرات و عوارض ناشی از کریپتورکیدیسم

خطرات و عوارض اصلی ناشی از کریپتورکیدیسم عبارتند از:
• عقیم سازی: برای انجام اسپرماتوژنز صحیح (تولید سلولهای اسپرم)، دمای بیضه ها باید زیر دمای بدن باشد. به همین دلیل بیضه‌ها در کیسه بیضه با دمای 33 درجه سانتیگراد قرار دارند. درجه حرارت بالاتر ممکن است باعث مرگ سلول‌های زایا شود.
• سرطان بیضه: در افرادی که از کریپتورکیدیسم رنج می‌برند، به‌دلیل آتروفی(تحلیل رفتن) و یا به‌دلیل عدم تعادل در برخی از هورمون‌ها، خطر ابتلا به تومورها افزایش می‌یابد.
• فتق اینگوینال: در 65٪ موارد می‌تواند ایجاد شود.
• اندازه بیضه کوچکتر: به دلیل این ناهنجاری، بیضه به روش طبیعی رشد نمی‌کند.
• پیچش بیضه: طناب اسپرماتیک این کودکان بیشتر مستعد پیچش و قطع خونرسانی به بیضه می‌باشد.
• اثرات روانشناختی بر روی مردان بزرگسال

 درمان کریپتورکیدیسم

در بیشتر موارد طی سال اول پس از تولد، بیضه‌ها بدون اقدام خاصی خود به خود پایین می‌آیند. اگر این اتفاق نیفتد و بیضه‌ها طی 12 ماه اول زندگی به طور طبیعی پایین نیایند، برای جلوگیری از آسیب‌های بعدی لازم است که اقدامات درمانی لازم صورت گیرد. این اقدامات شامل:1. تزریق هورمون بتا-اچ‌سی‌جی (B_HCG) یا تستوسترون برای پایین آوردن بیضه به داخل کیسه بیضه
2. جراحی(اورکیوپکسی) برای پایین آوردن بیضه‌ها به داخل اسکروتوم، که درمان اصلی می‌باشد و معمولاً قبل از دو سالگی انجام می‌شود. به این صورت که اگر بیضه درکانال بیضه درکشاله ران باشد، با یک برش کوچک و جراحی ساده می توان بیضه را به کیسه بیضه هدایت کرد و در آن ناحیه فیکس کرد. در صورتی که بیضه شکمی باشد، طبق نظر متخصص، با جراحی لاپاروسکوپی فیکس می شود و در صورت خوب نبودن شرایط بیضه، از بدن خارج می‌شود.

جمع بندی

عدم نزول بیضه‌ها بیشتر اوقات به طور خودبخود بهبود می‌یابد. استفاده از دارو و جراحی در اغلب موارد موفق بوده است. پزشک به وسیله معاینه تشخیص می‌دهد که بیضه ها پایین نیامده اند.

ممکن است پزشک بتواند بیضه پایین نیامده را در دیواره شکم لمس کند و یا ممکن است نیاز به بررسی‌های تصویر برداری همچون سونوگرافی و سی‌تی اسکن باشد.
اگر این بیماری به موقع تشخیص و درمان نشود موجب ایجاد عوارض متعدی از جمله صدمه به بیضه‌ها و ناباروری در سال‌های آینده و سرطان بیضه می‌شود.
در صورتی که تا بزرگسالی هم این امر انجام نشده باشد، برای جلوگیری از تبدیل آن به توده بدخیم حتماً باید آن را از فضای شکم خارج و طبق صلاحدید متخصص در کیسه بیضه قرار داد و یا به کلی آن را از بدن بیرون آورد.
لازم به ذکر است که بروز این بیماری رو به افزایش می‌باشد، البته ممکن است این افزایش به علت پیشرفت روش‌های غربالگری باشد که در گذشته کمتر بوده است.

قرص های تقویت باروری