IUI چیست

تعریف IUI

تلقیح داخل رحمی (IUI) یا تلقیح مصنوعی یک روش کمک باروری است که شامل قرار دادن نمونه مایع منی در رحم زن با کنترل چرخه تخمک گذاری با داروهای هورمونی است. هدف نهایی افزایش احتمال بارداری است. به طور خلاصه، این فرآیند ساده است و می­تواند در مطب پزشک انجام شود. همچنین بیهوشی نیاز نیست، زیرا با قرار دادن یک کانول تلقیح کافی است، که به هیچ وجه دردناک نیست.

مراحل تکنیک IUI

فرآیند تلقیح داخل رحمی شامل مراحل تحریک تخمدان، جمع آوری مایع منی، پردازش آزمایشگاهی نمونه مایع منی و در نهایت تلقیح درون رحم است.

1. تحریک تخمدان: این مرحله می‌­تواند 10 تا 12 روز طول بکشد و شامل تجویز گنادوتروپین­‌ها در دوزهای پایین از طریق تزریق است. همچنین کنترل تعداد فولیکول­‌هایی که انتظار می­‌رود به منظور جلوگیری از بارداری چند قلو به دست آید، بسیار مهم است. بلوغ فولیکولی را می‌­توان با استفاده از سونوگرافی واژینال و آزمایش استرادیول کنترل کرد. هدف از این داروها تحریک تخمدان به صورت کنترل شده برای ایجاد بلوغ چندین تخمک و شبیه سازی روند طبیعی است. نظارت بر رشد تخمدان، تنظیم مجدد دوز داروهای هورمونی، برای جلوگیری از ایجاد چندین تخمک بسیار مهم است.

بلوغ فولیکول­‌ها را می‌­توان از طریق سونوگرافی واژینال و همچنین با تجزیه و تحلیل سطح استرادیول کنترل کرد. هنگامی که متخصص مشاهده می­‌کند که اندازه یک یا دو فولیکول به 16-18 میلی­‌متر می‌­رسد، تخمک گذاری به طور طبیعی با استفاده از تزریق hSG شروع می‌­شود. این هورمون که در روزهای 12-14 چرخه به صورت یکبار تزریق می‌شود، به فولیکول­‌ها اجازه می‌­دهد تخمک‌­های موجود در آن­ها را آزاد کنند.

بنابراین، هنگامی که یک تخمک از تخمدان خارج می‌­شود، به سمت لوله­‌های فالوپ حرکت می­‌کند، جایی که آن­ها منتظر ورود اسپرماتوئیدها هستند. تلقیح یا قرار دادن نمونه مایع منی تقریباً یک روز قبل از تخمک گذاری انجام می­‌شود، زیرا تخمک گذاری 36 ساعت پس از تزریق hCG رخ می­‌دهد.

2. جمع آوری و آماده سازی منی: نمونه مایع منی در همان روزی که قرار است تلقیح انجام شود جمع آوری می‌­شود. نمونه­‌ها از طریق خودارضایی پس از یک دوره پرهیز جنسی بین 3 تا 5 روز به دست می­‌آیند. پس از جمع آوری اسپرم، با تکنیکی به نام ظرفیت پذیری اسپرم ظرفیت یابی می­‌شوند. هدف این است که حداکثر تعداد اسپرم با کیفیت بالا را در یک نمونه متمرکز کنیم. با انجام این کار، اسپرم­‌های بی­تحرک و مرده به همراه پلاسمای منی حذف می­‌شوند.

در رابطه جنسی، این فرایند انتخاب اسپرم به طور طبیعی در حالی اتفاق می‌­افتد که اسپرم در امتداد دستگاه تناسلی زن حرکت می­‌کند. وقتی این کار در آزمایشگاه انجام شود، روند انتخاب آسان‌­تر می‌شود و شانس موفقیت افزایش می‌یابد.

ظرفیت پذیری و آماده سازی اسپرم برای تکنیک IUI

سپس، نمونه ظرفیت یابی شده با استفاده از یک کانول تلقیح وارد می‌­شود. در صورتی که تکنیک مورد استفاده تلقیح مصنوعی توسط اهدا کننده (AID) باشد، نمونه مایع منی باید حداقل به مدت 6 ماه منجمد شده باشد. بنابراین، در روز تلقیح ذوب می‌­شود. ظرفیت یابی اسپرم را می­‌توان قبل از انجماد یا پس از ذوب انجام داد.

3. تلقیح: برای انجام مرحله تلقیح، زن باید به موقعیتی برسد که برای او راحت باشد. سپس، متخصص یک کانول را که از قبل با اسپرم بارگذاری شده است از طریق واژن وارد می­‌کند تا به رحم برسد و آن­ها را به آرامی در داخل حفره رحم قرار می­‌دهند. برای اینکه بتوانید مسیر کانولا را تجسم کرده و محل قرار گیری اسپرم را کنترل کنید، تلقیح به کمک سونوگرافی انجام می­شود. این روش کمک می­‌کند تا از خراشیدن دیواره­‌های رحم در طول عمل (که می­‌تواند روی کاشت جنین تأثیر بگذارد) جلوگیری شود.

این روند به هیچ وجه دردناک نیست. در واقع، مشابه معاینه زنان یا پاپ اسمیر است. مایع منی می‌­تواند 3 تا 5 روز پس از ورود به دستگاه تناسلی زنان زنده بماند، در حالی که طول عمر یک تخمک فقط 24 ساعت است. به همین دلیل، تلقیح باید پس از تحریک تخمک گذاری با استفاده از هورمون hCG انجام شود، زیرا تنها از این طریق ما اطمینان می‌­یابیم که تماس اسپرم و تخمک در داخل دستگاه تناسلی زن رخ می‌­دهد.

سایر تکنیک‌های تلقیح

اگرچه استفاده از این تکنیک­‌ها به مرور زمان کمتر می­‌شوند، اما لازم به ذکر است که به جز IUI انواع دیگری از تلقیح مصنوعی وجود دارد:

1. تلقیح بین لول‌ه­ای (ITI): نمونه مایع منی مستقیماً در لوله فالوپ قرار می­‌گیرد. ITI غیر معمول است.
2. تلقیح داخل رحمی (ICI): اسپرم در دهانه رحم قرار می‌­گیرد، بنابراین مسیر اسپرم­‌ها به سمت لوله فالوپ طولانی­‌تر خواهد بود.
3. تلقیح داخل واژینال (IVI): اسپرم همانند رابطه جنسی معمولی در فوندوس واژن قرار می‌­گیرد. این نوع تلقیح زمانی مورد استفاده قرار می‌­گیرد که مرد به دلیل مشکلاتی مانند ناتوانی جنسی یا انزال برگشتی قادر به انزال در داخل واژن نباشد.
4. تلقیح داخل فولیکولار (IFI): اسپرم مستقیماً داخل فولیکول، یعنی در اطراف سلول تخمک قرار می­‌گیرد. IFI تقریباً مورد استفاده قرار نگرفته است، زیرا این روش، تکنیکی چالش برانگیز است و ممکن است به آسانی به بیمار آسیب برساند.

پس از تلقیح چه باید کرد

پس از تلقیح، استراحت حدود 15-30 دقیقه توصیه می‌­شود. سپس، زن می‌­تواند به زندگی عادی خود ادامه دهد، هر چند توصیه می‌­شود از تلاش­‌های زیاد و شرایط استرس زا اجتناب می­‌کند. از طرف دیگر،  پزشک معمولاً دوزهای پروژسترون اضافی تجویز می‌­کنند. این امر به دلیل بهبود کیفیت آندومتر (لایه داخلی رحم) است و به نفع کاشت جنین است. 12-15 روز پس از تلقیح، زن می‌­تواند برای تشخیص سطح hCG آزمایش خون انجام دهد. با این کار  بیماران می­توانند تشخیص دهند که آیا آن­ها باردار هستند و یا خیر. نکته بسیار مهم این است که بیماران باید صبور باشند.

انجام زود هنگام آزمایش برای سطح hCG می­‌تواند منجر به مشاهده نتایج اشتباه (مثبت کاذب و منفی کاذب) شود. آزمایش خون برای بررسی سطح بالای هورمونی به نام بتا-HCG یک یا دو هفته بعد انجام می­‌شود. چنین آزمایشی تعیین می­‌کند که آیا لانه گزینی اتفاق افتاده است یا خیر و در نتیجه، آیا تلقیح موفقیت آمیز بوده و بارداری حاصل شده است یا خیر. در صورت منفی بودن آزمایش بارداری، بار دیگر می­‌توان تلقیح مصنوعی را با تغییر الگوی تحریک به همراه کنترل زمان تخمک گذاری انجام داد.

هزینه تکنیک IUI

هزینه تلقیح داخل رحمی(IUI) در کلینیک­های مختلف متفاوت است. اما به طور کلی، این تکنیک یکی از ارزان‌ترین درمانهای ناباروری در مقایسه با تکنیک‌­های پیچیده‌­تر مانند IVF یا IVF/ICSI است.

فرایند IUI چقدر طول می‌کشد؟

با احتساب زمان تلقیح، مدت زمان عمل فقط 15 دقیقه به علاوه زمان استراحت 15-30 دقیقه است. اما اگر کل تکنیک، از جمله مرحله تحریک تخمدان را در نظر بگیریم، می­‌توان آن را تا دو ماه در نظر گرفت:

• یک ماه برای نظارت بر سیکل جنسی زن با استفاده از داروهای ضد بارداری
• دو هفته تحریک تخمدان تا روز تخمک گذاری
• یک روز برای خود عمل تلقیح
• حدود دو هفته (یعنی دو هفته انتظار) قبل از انجام آزمایش بارداری

البته لازم به ذکر است، از آنجا که پاسخ هر زن به داروها و همچنین ویژگی­‌های جسمی وی متفاوت است، این بازه­‌های زمانی ممکن است کمی متفاوت باشند.

تلقیح داخل رحمی(IUI) چه خطراتی دارد؟

همان طور که در بالا ذکر شد، این فرآیند بسیار ساده است و خطرات و عوارض مرتبط با آن تقریباً وجود ندارد. تنها خطری که ممکن است رخ دهد، خطرات مربوط به تحریک تخمدان است. به همین دلیل، بسیار مهم است که چرخه توسط یک متخصص تحت نظارت دقیق قرار گیرد. از سوی دیگر، تخمدان‌­ها برای جلوگیری از بارداری چند قلو کنترل می­شود. چرا که بارداری چند قلویی هم برای زن و هم برای نوزادان خطرناک است.

برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با مشاوران ما در وبسایت اسپو ارتباط برقرار کنید.

1. Allegra A, Marino A, Coffaro F, Scaglione P, Sammartano F, Rizza G, Volpes A (2007). GnRH antagonist-induced inhibition of the premature LH surge increases pregnancy rates in IUI-stimulated cycles. A prospective randomized trial. Hum Reprod; 22: 101 – 108.
2. Boomsma CM, Heineman MJ, Cohlen BJ, Farquhar C (2007). Semen preparation techniques for intrauterine insemination (Review). Cochrane Database Syst Rev; Art No.: CD004507.
3. Gomez-Polomares JL, Juliia B, Acevedo-Martin B, Martinez-Burgos M, Hernandez ER, Ricciarelli E (2005). Timing ovulation for intrauterine insemination with a GnRH antagonist. Hum Reprod;20:368 – 372.
4. Ragni G, Somigliana E, Vegetti W. (2004) Timing of intrauterine insemination: where are we? Fertil Steril;82:25 – 26.
5. Reproducción Asistida ORG. Video: Resultados de la inseminación artificial (Results of artificial insemination), by Valeria Sotelo, MD, Apr 12, 2012. [See original video in Spanish].
6. The ESHRE Capri Workshop Group (2009). Intrauterine insemination. Human Reproduction Update; 15 (3): 265–277.64

قرص تقویت باروری در زنان