به چه اسپرم­هایی تراتواسپرمیا گفته می­شود؟

به ناهنجاری­ های مورفولوژی (شکل) اسپرم، تراتوزواسپرمیا یا تراتواسپرمیا گفته می ­شود. این اختلال در مورفولوژی طبیعی اسپرم می ­تواند در سر، گردن و دم اسپرم ایجاد گردد و باروری مرد را تحت تاثیر قرار دهد. میزان حاملگی موفق در زوجینی که مرد دارای اسپرم­ هایی با مورفولوژی غیر طبیعی می­ باشد، بستگی به تعداد اسپرم ­های بد شکل در مایع سمن مردان دارد.

گزینه­ های درمانی مختلفی برای داشتن فرزند، در مردانی با مورفولوژی غیر طبیعی اسپرم وجود دارد و احتمال موفقیت باروری به پارامترهای باقی مانده طبیعی اسپرم بستگی دارد، زیرا تراتواسپرمیا ممکن است با ناهنجاری­ های دیگر مانند تعداد کم اسپرم ( اولیگواسپرمیا) یا تحرک کم اسپرم (آستواسپرمیا) همراه باشد. بر طبق معیارهای منتشر شده توسط سازمان جهانی بهداشت در سال 2010، زمانی تراتواسپرمی گفته می­ شود که بیش از 96 درصد از اسپرم­ های مرد دارای مورفولوژی غیر طبیعی باشد. تنها روش ممکن برای بررسی مورفولوژی اسپرم، استفاده از آنالیز مایع منی یا سمینوگرام می­ باشد. در برخی از آزمایشگاه ­ها از معیارهای دقیق کروگر برای ارزیابی نمونه منی نیز استفاده می ­کنند. مطابق با معیارهای کروگر، تراتواسپرمیا زمانی تعریف می ­گردد که بیش از 85 درصد اسپرم­ ها، مورفولوژی غیر طبیعی داشته باشند.

علل ایجاد تراتواسپرمیا

تراتواسپرمی با ناباروری مردان همراه است زیرا اسپرم ­ها به دلیل مورفولوژی غیر طبیعی قادر به ملاقات با تخمک نیستند. علل مورفولوژی غیر طبیعی اسپرم متنوع می­ باشد و در بیشتر موارد تعیین آن دشوار است. موارد زیر متداول ترین موارد هستند:

• ناهنجاری­ های ژنتیکی
• درمان­ های سرطان (شیمی درمانی و رادیوتراپی)
• عفونت­ های باکتریایی در اسپرم
• ضربه یا آسیب به بافت بیضه
• اختلالات بیضه، مانند واریکوسل
• تب
• دیابت شیرین (DM) یا مننژیت
• استعمال دخانیات، الکل و مواد مخدر
• عادت­ های ناسالم: رژیم غذایی نامتعادل ، قرار گرفتن در معرض مواد سمی، استفاده از لباس ­های خیلی تنگ و غیره
• مصرف برخی از داروها

تراتواسپرمی در برخی از این موارد قابل درمان می­ باشد. به عنوان مثال، اگر تراتواسپرمیا به علت تب، عفونت یا استرس ایجاد شود، با از بین رفتن این شرایط، مرد دوباره تولید اسپرم طبیعی را شروع می­کند. اگر علت آن با عادت­های ناسالم همراه باشد، انتخاب عادت­های سالم مانند رعایت رژیم غذایی متعادل، ترک سیگار و … می ­تواند کیفیت اسپرم را بهبود بخشد.

نقص در مورفولوژی اسپرم

نقص در مورفولوژی اسپرم را می­توان به انواع مختلف بسته به موقعیت آن­ها طبقه بندی کرد:

نقص در سر اسپرم

نقص در گردن اسپرم

نقص در دم اسپرم.

پس از بررسی مورفولوژی اسپرم با تجزیه و تحلیل مایع منی، برای متخصص امکان تعیین نوع تراتواسپرمی و درجه شدت آن با استفاده از معیارهای دقیق کروگر وجود دارد:

تراتواسپرمی خفیف: بین 10 تا 14 درصد اسپرم­ها دارای مورفولوژی طبیعی هستند.

تراتواسپرمی متوسط­: درصد اسپرم با مورفولوژی طبیعی بین 5 تا 9 درصد است.

تراتواسپرمی شدید: مورفولوژی طبیعی در کمتر از 5 درصد اسپرم وجود دارد.

زمانی که پارامترهای باقی مانده اسپرم، به ویژه تعداد اسپرم و تحرک اسپرم، در یک مرد مبتلا به تراتواسپرمی طبیعی باشد، می­ تواند به یک بارداری طبیعی دست یابد. با این وجود، هنگامی که زن و شوهر سعی در بارداری دارند اما بارداری هرگز اتفاق نمی­افتد، مردان می­توانند برای بهبود مورفولوژی اسپرم­ ها، یک سری نکات پزشکی را رعایت کنند. از طرف دیگر، اگر تراتواسپرمیا منشأ ژنتیکی داشته باشد و یا از بدو تولد وجود داشته باشد (مادرزادی)، یافتن گزینه درمانی ممکن است، سخت­تر شود.

 راه ­های درمان برای تراتواسپرمیا

• درمان­ های طبیعی برای تراتواسپرمیا

ابتدا، مردان مبتلا به تراتواسپرمی باید سبک زندگی خود را تغییر دهند و عادت­های ناسالم خود را ترک کنند، مانند سیگار کشیدن یا نوشیدنی­های الکلی. به دنبال یک رژیم غذایی متعادل و همیشگی باشند. به ویژه غذاهای غنی از آنتی اکسیدان­ها مانند ال-کارنیتین، آلفا لیپوئیک اسید، لیکوپن، گلوتاتیون، کوآنزیم Q ، کاروتنوئیدها و… که کیفیت اسپرم را افزایش می­دهند. لازم به ذکر است که روغن ماهی سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 نیز هستند، که مصرف آن برای سلامت باروری مردان بسیار مفید می­باشد.

• درمان­ های باروری برای تراتواسپرمیا

در صورت نیاز به درمان باروری در مردان مبتلا به تراتواسپرمیا، تلقیح داخل رحمی (IUI) می­تواند به عنوان اولین انتخاب در نظر گرفته شود، به شرط آنکه تراتوزواسپرمی، خفیف باشد. تعداد اسپرم و تحرک اسپرم طبیعی باشد و شریک زن مشکل باروری نداشته باشد. به طور خلاصه، هنگامی که تراتواسپرمیا علت ناباروری در زوجین باشد، IUI یک گزینه درمانی است. از طرف دیگر، در موارد تراتواسپرمی متوسط تا شدید یا اگر ترکیبی از اختلالات مختلف اسپرم وجود داشته باشد، تکنیک IVF / ICSI انتخاب خواهد شد. ICSI نوعی IVF است که با استفاده از تزریق کوچک، سلول اسپرم طبیعی را مستقیماً وارد سلول تخمک می­کنند و مطمئن می­شوند که لقاح رخ می­دهد.

 آیا تراتواسپرمیا باعث سقط جنین می­شود؟

در اصل، مورفولوژی غیر طبیعی اسپرم منجر به سقط جنین نمی­شود، چرا که تخمک بارور شده به رحم متصل شده است. با این حال، اگر اسپرم دارای یک ناهنجاری ژنتیکی باشد، احتمال سقط جنین وجود دارد.

 آیا تراتواسپرمیا می­تواند یک تخمک را بارور کند؟

بله، به شرطی که مورد خفیف تراتواسپرمیا باشد. در موارد متوسط یا شدید تراتواسپرمیا، تکنیک­ ICSI که در آن متخصص سلول اسپرم را با تزریق کوچک به درون تخمک قرار می­دهد، مورد نیاز است.

  مورفولوژی صفر به چه معناست؟

اگر درصد اسپرم طبیعی صفر باشد، این بدان معنی است که مرد دچار تراتواسپرمیا شدید است و تنها راه ممکن برای بارداری او استفاده از روش­های کمک باروری IVF / ICSI می­باشد.

 نتیجه گیری

تراتواسپرمی به این معنی است که مورفولوژی طبیعی اسپرم تغییر کرده است، به عنوان مثال سر، گردن و دم اسپرم، مورفولوژی غیر طبیعی دارند. اسپرماتوزوئیدها با مورفولوژی تغییر یافته نمی­توانند به درستی شنا کنند و به لوله­های فالوپ، جایی که لقاح در آن اتفاق می­افتد، برسند. در صورت رسیدن اسپرم غیر طبیعی به تخمک، نمی­تواند آن را به درستی بارور کنند. به طور معمول، اسپرم­های غیر طبیعی، ناهنجاری­های کروموزومی را به همراه دارند که در صورت لقاح، ممکن است به یک جنین تغییر یافته منجر شوند که در رحم کاشته نشود یا به سقط زودرس منجر شوند. به همین دلایل، بارداری طبیعی با تراتوزواسپرمی برای یک مرد دشوار است.

قرص های تقویت باروری