انجماد اسپرم

برای باروری موفقیت آمیز نیاز به یک اسپرم سالم، تخمک سالم و محیط سالم رحمی وجود دارد. انجماد اسپرم روشی است که برای حفظ باروری مردانی استفاده می‌شود، که در معرض بیماری‌هایی مثل سرطان، بیماری‌های کلیوی، وازکتومی هستند و یا شغل‌هایی دارند که به علت گرما یا اشعه، تاثیر مخربی روی کیفیت و کمیت اسپرم آن‌ها می‌گذارد.

پس از تجزیه و تحلیل اسپرم، نمونه اسپرم تحت شرایط خاص منجمد می‌شود و در بانک اسپرم ذخیره می‌شود. تا بعداً در چرخه‌های کمک باروری (ART) استفاده شود. علاوه‌بر این انجماد اسپرم برکیفیت اسپرم تأثیری نخواهد داشت و می‌توان اسپرم‌ها را برای مدت طولانی ذخیره کرد.

انجماد یا فریز اسپرم چیست؟

انجماد اسپرم فرایند است که در طی آن سلول‌های اسپرم در معرض سرمای ۱۹۶ – درجه سانتیگراد قرار داده می‌شوند. در این دما همه فعالیت‌های زیستی که در سلول‌ها وجود دارد، متوقف می‌شود. انجماد اسپرم کمک می‌کند تا زمان برای سلول‌ها متوقف شود و سال‌ها بتوان از آن‌ها به مدت طولانی نگهداری کرد.

روند انجماد به صورت طبیعی تا اندازه‌ای عملکرد و ظرفیت باروری اسپرم‌ها را کاهش می‌دهد. با این وجود این روش می‌تواند در افرادی که به دلایل مختلف در معرض از دست دادن کیفیت و مقدار اسپرم‌هایشان هستند، کمک شایانی کند.

چه زمانی انجماد اسپرم توصیه می‌شود؟

انجماد اسپرم روشی برای حفظ باروری در مردان است. انجماد اسپرم یک فرایند ایمن، استاندارد و موثر است. همچنین در مقایسه با روش‌های محافظت از باروری زنانه مثل انجماد تخمک یا جنین، انجماد اسپرم بسیار سریع و غیرتهاجمی‌تر است. در موارد زیر انجماد اسپرم توصیه می‌شود:

• بیماران سرطانی: مردانی که از سرطان رنج می‌برند و قرار است تحت معالجه شیمی درمانی و رادیوتراپی قرار بگیرند. باید با انجماد اسپرم، باروری خود را قبل از انجام این روش‌های درمانی حفظ کنند.
• پیش از عمل وازکتومی: برخی از بیماران تصمیم به انجام وازکتومی به عنوان پیشگیری از بارداری می‌گیرند. اما به عنوان یک اقدام احتیاطی نمونه مایع منجمد را ذخیره می‌کنند.
• کاهش کیفیت اسپرم: به بیماران با اسپرم بی‌کیفیت توصیه می‌شود که قبل از شروع درمان باروری، چند نمونه اسپرم را فریز کنند. هدف از این فرآیند، اطمینان از وجود اسپرم در روز برداشت تخمک، برای لقاح تخمک‌های جمع شده است.
• افرادی که مشکلات مربوط به انزال دارند: برخی از مردان هنگام انزال برای تلقیح داخل رحمی (IUI) یا لقاح آزمایشگاهی (IVF) با دشواری‌هایی روبرو می‌شوند. انجماد اسپرم به آنها امکان می‌دهد در طی این روش‌های درمانی راحت‌تر باشند.
• افزایش سن: افزایش سن به مرور باعث کاهش کیفیت اسپرم‌ها در مردان می‌شود.
• شغل و شیوه زندگی: افرادی که به علت قرار گرفتن در معرض اشعه یا مواد شیمیایی، کیفیت اسپرم‌هایشان رو به کاهش است. نیاز به انجماد اسپرم برای حفظ باروری دارند.

فرآیند انجماد اسپرم چگونه است؟

انجماد اسپرم یک روش ساده و روتین است که می‌تواند در آزمایشگاه IVF انجام شود. این فرآیند شامل موارد زیر است:

• مراجعه به کلینیک باروری
• معاینه و ویزیت توسط متخصص اورولوژی
• آزمایش خون برای غربالگری از نظر عفونت HIV، هپاتیت و سیفلیس
• ارائه یک نمونه اسپرم
• تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی مقدار و کیفیت اسپرم
• انجماد اسپرم زنده
• ذخیره سازی اسپرم به طور نامحدود

که زمان لازم برای انجام این فرآیند یک یا دو روز است.

مکانیسم انجماد اسپرم

به طور کلی، مكانیسم انجماد بر این پایه اسـتوار اسـت كـه هرگـاه آب موجـود در سـلول در اثر كـاهش مناسب حرارت به یخ تبدیل شود. به طوری كـه بـدون آسیب بـه سـلول، بـه طـور مـؤثر حركـات مولكولی را متوقف كند. فرآینـدهای بیوشـیمیایی سـلول بـه تعویـق افتاده و یا متوقف می‌شود و در نتیجه بقا سلول افزایش می‌یابد.

مهمتـرین اصـل در فرآینـد انجمـاد، كـاهش آسـیب در اثـر تـشكیل بلورهـای یـخ داخـل سـلولی و نمک‌های سمی موجود در سلول است. برای جلوگیری از آسیب رساندن به سلول‌های اسپرم، پروتئین‌های محافظت کننده به نمونه اضافه می‌شوند.

پس از افزودن محافظ‌های برودتی، نمونه در لوله‌های سرمایی توزیع می‌شود، تا دمای آن‌ها به آرامی پایین آورده شوند. زمانی که نمونه‌ها آماده شدند، درون نیتروژن مایع در دمای 196- درجه سانتیگراد نگهداری می‌شوند. تا در زمان مناسب برای تکنیک‌های کمک باروری مورد استفاده قرار گیرند.

در سال‌های اخیر، تکنیک انجماد فوق سریع، برای انجماد اسپرم در حال توسعه است که باعث کاهش مدت زمان عمل انجماد اسپرم می‌شود. در نمونه‌های با کیفیت بالا، اگرچه برخی از پارامترهای اسپرم می‌توانند پس از فرآیند ذوب تغییر کنند (مانند تعداد اسپرم زنده یا تحرک اسپرم ). اما به طور کلی این روش اختلالی در میزان موفقیت درمان‌های کمک باروری ایجاد نمی‌کند.

آیا مردان برای حفظ قدرت باروری باید اسپرم خود را انجماد کنند؟

برخلاف آنچه در تولید تخمک در زنان اتفاق می‌افتد و کیفیت و کمیت تخمک از 35 سالگی به بعد کاهش می‌یابد. در بیضه، تولید اسپرم یک روند دائمی است. با این حال، افزایش سن به مرور باعث کاهش کیفیت اسپرم‌ها در مردان و ایجاد مشکلات باروری می‌شود. لذا بهتر است از پروسه انجماد برای حفظ قدرت باروری استفاده نمایند.

در حال حاضر قبل از انجام درمان سرطان، از چه روشی استفاده می‌شود؟

متفاوت از آنچه در زنان اتفاق می‌افتد، حفظ باروری در مردان بسیار ساده است. زیرا فقط شامل جمع آوری یک یا دو نمونه مایع منی است. اما بسیار مهم است که جمع آوری نمونه قبل از اولین جلسه شیمی درمانی یا رادیوتراپی انجام شود. در غیر این صورت، کیفیت نمونه بسیار پایین خواهد بود. در پسران قبل از بلوغ، نمونه برداری از بیضه، قبل از اولین جلسه شیمی درمانی یا رادیوتراپی، می‌تواند گزینه مناسبی باشد. اگرچه در حال حاضر موضوعی بسیار بحث برانگیز است.‌

چه مدت اسپرم منجمد قابل ذخیره است؟

مدت زمانی که نمونه منجمد می‌شود برکیفیت اسپرم تأثیر نمی‌گذارد. به این معنی که ما می‌توانیم نمونه را تا زمانی که بخواهیم منجمد کنیم. در حقیقت، مواردی از نمونه‌ها وجود دارد که پس از 22 سال انجماد، منجر به بارداری شده‌اند. بدون اینکه مشکلی در فرزندان ایجاد کنند.

برای ارتباط آسان با مشاوران ما می‌توانید به صفحه اینستاگرام ما مراجعه کنید.

نویسنده: زهرا روستا/دکتری جنین شناسی

قرص های تقویت باروری