عفونت اسپرم و ناباروری موقتی

به طور معمول، در تجزیه و تحلیل اسپرم، اندازه گیری غلظت لکوسیت های موجود در نمونه مایع منی انجام می شود. بر اساس مقادیر تعیین شده از سوی سازمان بهداشت جهاني، اگر این مقدار بیش از یک میلیون لکوسیت در یک میلی لیتر مایع منی باشد تغییری به نام لکوسیتوز(لوكوسيتواسپرمي) ایجاد می شود. در صورت تشخیص لوکوسیتوز، کشت اسپرم انجام می شود تا وجود عفونت باکتریایی تأیید شود.

نقش لوكوسيتها در دستگاه تناسلي مردان و مايع مني پيچيده است. لوكوسيتها در هر انزال وجود دارند و در سطوح مختلف فعاليت مي كنند. وجود تعداد زياد لوكوسيتها در مايع مني، نشانه مهمي از وجود عفونت يا التهاب در دستگاه تناسلي مرد است.

از سوي ديگر در بسياري از مطالعات لوكوسيتواسپرمي با ناباروري مرد همراهي داشته است. كاهش تعداد، کاهش تحرک اسپرمها و همچنين افزايش درصد شكل هاي غير طبيعي اسپرمها در مردان مبتلا به لوكوسيتواسپرمي گزارش شده است.

ارزیابی باروری مردان

اگر در مرد ناباروری، نتایج تجزیه و تحلیل مایع منی برای عفونت اسپرم مثبت باشد. قبل از شروع درمان باروری از طریق روش های کمک باروری، باید به شناسایی عامل عفونی و از بین بردن آن پرداخت. چرا که در این فرد بدلیل تحت تأثیر قرار گرفتن پارامترهای مایع منی از عفونت موجود در سیستم تناسلی، نمی توان تصمیم گرفت که کدام روش کمک باروری مناسب تر است.

باکتری ها می توانند در هر عضوی از دستگاه تناسلی (مانند بیضه ها باعث ارکیدیت، در اپیدیدیم باعث اپیدیدیمیت ، یا در پروستات باعث پروستاتیت) قرار بگیرند. اگر در هر نقطه از دستگاه تناسلی عفونتی وجود داشته باشد. در طی جابجایی اسپرماتوزوئیدها و مایعات منی، تماس بین ناحیه آلوده و گامت ها ایجاد می شود که می تواند ظرفیت باروری تخمک را تغییر دهد.

دلایل کاهش باروری مردان بدلیل وجود عفونت اسپرم

عفونت در دستگاه تولید مثل ممکن است به چندین دلیل باعث کاهش باروری شود:

• انسداد دستگاه منی: می تواند الیگوزواسپرمی را تحریک کند، زیرا از خروج طبیعی اسپرم جلوگیری می کند.
• آدنوزواسپرمی: عفونت ممکن است باعث ایجاد چسبندگی شود که این چسبندگی باعث کاهش تحرک اسپرماتوزوئید می شود.
• تغییرات در مورفولوژی اسپرماتوزوئیدها: اسپرماتوزوئیدها به طور مداوم در بیضه ها تولید می شوند، فرایندی که 60-75 روز طول می کشد. اگر عفونت در دستگاه تناسلی باشد. بر اسپرماتوژنز (تشکیل اسپرم) تأثیر می گذارد و می تواند موجب تغییری در مورفولوژی اسپرم شود، که ژنتیک را بازتاب می کند.
• افزایش شکست DNA اسپرم: زنجیره های DNA ای که در سر اسپرم ها یافت می شوند، دچار بریدگی های کوچک می شوند. بر اساس شواهد موجود، قطعه قطعه شدن DNA، تأثیر منفی بر لقاح و ظرفیت لانه گزینی جنین می گذارد.
• افزایش تولید آنتی بادی های ضد اسپرم: که این عامل باعث جمع شدن اسپرم ها می شود و احتمال باروری تخمک را کاهش می دهد.
  از طرفی از آنجا که عفونت می تواند از طریق اسپرم انتقال یابد، می تواند اندام های تولید مثل زن را نیز آلوده کند.

انواع عفونت هایی که بر باروری مردان تاثیر می گذارند:

1. کلامیدیا:

کلامیدیا شایع ترین عفونت مرتبط با ناباروری مردان است. علائم عفونت ممکن است شامل احساس سوزش در حین ادرار کردن، ترشح مایع روشن از آلت تناسلی و بیضه های حساس و متورم شود.

نکته ى قابل توجه این است که نیمی از عفونت ها علائم قابل ملاحظه ای را ایجاد نمی کنند. عفونت کنترل نشده کلامیدیا می تواند منجر به زخم و انسداد دائمی در لوله های مرتبط با تولید اسپرم شود. کلامیدیا عفونت باکتریایی است که با آنتی بیوتیک قابل درمان است.

2. گنوره آ:

گونوره آ عفونتی است که معمولا با ناباروری مردان مرتبط است. علائم عفونت ممکن است شامل احساس سوزش در حین ادرار کردن و ترشح مایع تیره از آلت تناسلی باشد.

همانند کلامیدیا، عفونت گونوره آ هم ممکن است بدون علائم قابل توجه ایجاد شود. و ممکن است باعث ایجاد زخم و انسداد دائمی در لوله های های تولید کننده اسپرم شود. گنوره آ عفونت باکتریایی است که با آنتی بیوتیک قابل درمان است

3. مایکوپلاسما:

مایکوپلاسما ها باکتری های بسیار کوچکی هستند که از راه جنسی منتقل می شوند و می توانند روی سلول ها محکم جفت شوند. وقتی که سلول های اسپرم با مایکوپلاسما آلوده می شوند، ممکن است منجر به کاهش تحرک آنها شوند.

عفونت مایکوپلاسمایی معمولا علایم ظاهری قابل توجهی را ایجاد نمی کند. اما می توان با کشت مایع منی تشخیص داده شود که با آنتی بیوتیک قابل درمان است.

4. سل(توبرکلوزیس):

اگر چه بیشتر به عنوان یک عفونت ریوی باکتریایی ویرانگر شناخته شده است. ولی توبرکلوزیس می تواند به سیستم تولید مثل حمله کرده و منجر به انسداد دائمی لوله ها در مردان و زنان شود.

5. اوریون:

اوریون توسط یک ویروس که از راه تنفس منتقل می شود، ایجاد می شود. و به عنوان عامل ایجاد کننده تورم شدید گره های لنفاوی به خصوص در زیر فک، شناخته شده است.

مردان مبتلا به اوریون پس از بلوغ از بیضه های دردناک متورم رنج می برند و به طور دائمی تولید اسپرم در آن ها می تواند مختل شود.

6. عفونت های دستگاه ادراری:

یکی دیگر از علت های ناباروری مردان عفونت های دستگاه ادراری می باشد، که از راه غیر جنسی منتقل می شود. در این موارد، بیشترین آسیب به باروری، به علت ورود گلبول های سفید یا “لکوسیت ها” برای مبارزه با باکتری ها است.

اگر عفونت با آنتی بیوتیک درمان شود، باروری کامل می تواند به طور معمول بازسازی شود.

درمان عفونت های موجود در مایع منی:

راه پیشگیری از عوارضی که عفونت می تواند ایجاد کند، مصرف آنتی بیوتیک به مدت تعیین شده توسط پزشک، برای از بین بردن عوامل باکتریایی است. برای درمان ناباروری، قبل از شروع تحریک تخمدان، متخصصان منتظر خواهند ماند تا سطح لکوسیتهای منی به حالت عادی برگردد. تا از مشکلاتی که قبلاً در این مقاله ذکر شده است جلوگیری کنید.

اگر عفونت شدید باشد و از طریق آنتی بیوتیک از بین نرفته باشد، ممکن است برای درمان به جراحی نیاز باشد. در عفونت های حاد، از بین نرفتن به موقع عفونت، ممکن است باعث ناباروری برگشت ناپذیر شود.

نتیجه گیری:

عوامل عفونی هم از لحاظ درصد ابتلا و هم از نظر اینکه به آسانی قابل درمان هستند، در حیطه ی ناباروری مردان، جزو عوامل مهم و اثرگذار به شمار می آیند.

با توجه به اینکه چه بخشی از دستگاه تناسلی مردان توسط عوامل عفونی درگیر می شود، عوامل عفونی می توانند بر باروری اثر گذارند. به طور مثال چنانچه عفونت، خود بیضه (محل تولید اسپرم) را درگیر کند، آسیب وارده شدیدتر بوده و منجر به کاهش تولید اسپرم می شود.

لازم به ذکر است که، ابتلا به عفونت های جنسی نه تنها سبب ایمنی فرد مبتلا نسبت به آن بیماری نمی شود. بلکه باعث ایجاد ضعف و امکان بیشتر ابتلای دوباره نسبت به فردی می شود که تا به حال دچار این بیماری نشده است.

نویسنده: زهرا روستا/ دکتری جنین شناسی

قرص های تقویت باروری